تهيه شده توسط : عبدالغفور محمد زاده
غمش در نهانخانه ی دل نشیند ¤¤¤¤¤¤ بنازی که لیلی به محمل نشیند
نوایی ، نوایی ، نوایی ، نوایی¤¤¤¤¤¤¤¤¤ الهی ور افتد نشان جدایی
شما هم حتماً با شعر نوایی آشنایی دارید . معمولاً با شنیدن نوایی به یاد هنرمند معروف خراسان می افتیم. پورعطایی را می گویم . همو که به استاد نوایی مشهور است. گفتگویی صمیمانه با این هنرمند خراسانی انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد.
استاد نام شما برای بسیاری از دوستداران موسیقی نامی آشناست با این وجود می خواهیم خودتان را برای خوانندگان ما بیشتر معرفی کنید.
من غلامعلی پورعطایی فرزند غلامحیدر متولد 1326 محمود آباد علیا و ساکن تربت جام هستم .
استاد چه طور شد به خوانندگی ( و البته نوازندگی) روی آوردید و اینها را از چه کسانی آموختید؟
البته خوانندگی در خانواده ی ما (طرف دایی ها و مادرم) از قدیم بوده و حتی مادرم هم چیزهایی میخواند.ولی به طور حرفه ای خوانندگی را از اساتیدی مانند « ملاشهاب الدین شیرمحمدی » ، « ملا یاسین مریدار » ، « غلامعباس قصاب (رسولی ) و دوتار را ازکسانی مانند «ادهم شیخی» ،«منصور منصوری » ، « حاج غلامعلی میرزا احمدی »،«یوسف خان تیموری» و«استاد ذوالفقار عسگریان» آموختم.
از موسیقی تربت جام برایمان بگویید.
خوانندگان و نوازندگان ما همه ی درد هایشان و همه ی گفتنی هایشان را به وسیله ی خوانندگی و دوتارشان فریاد میزنند. موسیقی ما موسیقی فریاد است. سرزمین جام سرزمینی است که عرفایی چون « شیخ احمد جامی »، « قاسم انوار » ، « شیخ ابوذر بوزجانی »،«خواجه عزیز الله جامی» ،« نورالدین عبدالرحمن جامی »و ... از این دیار ظهور کرده اند و امروزه نیز همه ی سلاسل عرفان و طریقت در منطقه ی جام وجود دارد ما در منطقه هم طریقت نقشبندیه داریم هم قادریه . هم چشتیه داریم و هم سهروردیه. اینچنین است که عرفان هم در موسیقی ما موج میزند.
موسیقی نوا حی ایران ریشه در فرهنگ عامه ی هر منطقه دارد . موسیقی تربت جام چه مقدار متأثر از فرهنگ محلی منطقه است؟
( اینجا این ا بیات را با آواز می خواند)
درو رفت و درو رفت و درو رفت ¤¤¤¤¤¤¤¤ به سبزه ی نازنین گفتم مرو رفت
گل من هم نشسته رو به خرمن¤¤¤¤¤¤¤ نمی دانم چه گله داره از من
از مراسم پخت نان ، پشم چینی گوسفندان ، قشلاق و ییلاق رفتن ( به اصطلاح به مَلّه رفتن )
از تولد تا مرگ هم موسیقی داریم که هر کدام آوازهای خاص خود را دارند.
موضوع دیگری که در موسیقی تربت جام بسیار اهمیت دارد بحث موسیقی مذهبی و آواها و نواهای دینی – مذهبی ماست. ما آوازهای توسل ، نعت خوانی ، منقبت خوانی و... را داریم که هرکدام نیز شاخه های متعددی دارند.
موسیقی تربت جام از آن دسته موسیقی هاست که از جایگاه خوبی در دنیای موسیقی کشور برخوردار است. علت این اقبال از نظر شما چیست؟
موسیقی ما همچنانکه گفتم برخاسته از دل تاریخ و آداب و رسوم گذشته است . حرف امروز و دیروز نیست.این موسیقی به همین دلیل عز و قربی داشته و خواهد داشت.
شما اجراهای زیادی در دیگر شهرها ی ایران داشته اید. آیا مخاطبان کلام و لهجه ی شما را به خوبی می فهمیدند؟
اگر هر کاری بکنیم « طینت اصلی نمی گردد بدل » . کل ما ایرانیان با زبان فارسی دری صحبت میکردیم چون اصل و ریشه ی زبانی ما یکی است حتماً کلام مرا می فهمند. من مطمئنم می فهمند.
یکی از سبکهای آوازخوانی تربت جام منظومه خوانی است که در گذشته رونق فراوانی داشت ولی امروزه خوانندگانی که این نوع آوازها را می خوانند از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کنند. به نظر شما چرا خوانندگان جوان فقط به دوبیتی خوانی و غزلیات ( و نه منظومه ها ) روی آورده اند؟
من بارها گفته ام که تا زنده هستم جوانان بیایند و اینها را از من یاد بگیرند.من این همه را با سختی و زحمت با سفر از این ده به آن ده و از این روستا به آن روستا به دست آورده ام . الان که به صورت یک لقمه ی آماده در آمده است هیچکس نمی آید این لقمه را بردارد و بخورد. ( خنده ی تلخی بر لب دارد و می گوید: حتی زحمت خوردن را نیز به خود نمی دهند. ) من نمی گویم اینها مختص من است اینها میراث کهن ماست و به من نوعی تعلق ندارد. من حاضرم اگر ارشاد و صدا و سیما حمایت و جوانان هم کمی همت کنند در اختیار نسل جوان بگذارم .
غمش در نهانخانه ی دل نشیند، استاد از نوایی بگویید .
ببینید شعر نوایی از طبیب اصفهانی بوده که عبدالرحمن جامی آن را تضمین کرده است.
این موسیقی از گذشته نسل به نسل به ما رسیده . من نوایی را درتاریخ ۸/۷/۱۳۴۴ برای اولین بار در تلویزیون اجرا کردم . مگر من چند سال دارم که ادعا کنم نوایی را من ساخته ام !!!
به برخی از هنرمندان هم که روی نوایی ادعای آهنگ سازی دارند(!) نیز توصیه میکنم که دست از این ادعاهای پوچ و خنده دار( !) بردارند.
شعرهایی که شما میخوانید از کیست؟
ما هم از قدما میخوانیم و هم از شاعران بومی مثل خلیفه ملا سلطان ، عظیما ، خلیفه شیخ مرتضی ، خلیفه پایند و بیشتر از مولانا قاضی جلال الدین فقهی سلجوقی و ملا دادعلی اهل و ساکن جلگه ی موسی آباد تربت جام.
اگر بخواهید در موسیقی تربت جام از یک شخصیت قدردانی کنید از چه کسی تشکر می کنید؟
اگر ما بخواهیم از واقعیت سر نتابیم و انصاف را رعایت کنیم بایداز زحمات یک نفر قدردانی کنیم و آن شخص کسی نیست جز سرکار خانم فوزیه مجد ، مادر اتنوموزیکولوژی ایران . او بود که موسیقی تربت جام را به همه معرفی کرد.
به عنوان حرف آخر اگر نا گفته ای با قی مانده بفرمایید .
والله من دو مورد انتقاد دارم یکی از همشهریهای خودم و دیگری از ارشاد.
از همشهریهای خودم این گله را دارم که به فرهنگ خود توجه چندانی ندارند. بروند ببینند کردها ، بلوچها و ... چگونه به لباس محلی خود ارزش قائل می شوند. حتی سرکار هم با لباس محلی می روند. نمایندگان مجلس با لباس محلی به مجلس می روند. معلمان و دانش آموزان با لباس محلی به مدرسه می روند. الان اگر جوانان این لباسها را بپوشند مورد ریشخند دیگران قرار می گیرند . بزرگان شهر باید کمر همت را ببندند. هنرمندان هم فقط در مناسبتها و اجراها این لباس را می پوشند. غیر از این ها هیچکس به این مهم وقعی نمی نهند.
انتقاد دوم من از ارشاد هست. احساس میکنم روابط بر ضوابط مستولی شده است. این مشکل از مراتب بالا تا ارشاد شهرستانها ادامه دارد . در ارشاد شهرستانها باند بازی ها انسان را هنرمند را کلافه می کند . یا هوای خودشان را دارند یا نیمکت نشینها یشان را که حتی ممکن است 2 هفته مشغول باشند تا کلاه و مندیل شان را بپیچند.
صدا و سیما و ارشاد بیایند با هنرمندان متحد شوند و آثاری که ممکن است با گذشت زمان به فراموشی سپرده شود (مانند همین سبکهای آوازی که اشاره کردم )را جمع آوری و روی سی دی یا کاست ضبط و پخش کنند .ما در گذشته مکتبهای آوازی داشتیم . مکتب امروز ما کجاست؟!!!
ضمن تشکر از حوصله ای که به خرج دادید و در این گفتگو شرکت کردید برایتان آرزوی موفقیت می کنیم ان شا ء الله همیشه پایدار باشید . در پناه خدا .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر